Wednesday, January 22, 2014

DBCF Meifar, November, 2013. PHILIPPINES THLISIA “TYPHOON HAIYAN” Point-3

PHILIPPINES THLISIA “TYPHOON HAIYAN”
Point-3
By: Chief Editor Salai Thang Lian Mung

          Philippines ah tukum sungih a nasabik thlisia ‘Typhoon Haiyan’ in Nov 8, 2013 (Tlawngkai Ningani) ah khawpi khawte hmun tampi a nuaisiat. Philippines hi hivek thlisia thawn a  nel aw zetmi ram a siih kum 1 ah typhoon thlisia vei 20 hrawngin a nuai theu.

Point-1: A nuai nasa biknak khawpi  cu Tacloban (Leyte Ramthen ih Nisuahnak lamih ummi) a siih, Tacloban lawngah mi 10,000 hrawng an thi ding tiih zum a si. UN in Nov 17 ah mithi 4,460, mi 2.5 million hi bawm zangzang tul in, mi tampi an hlo ih, 18,175  hliam an tuar a ti. Mithi ziangzat cekci ti siar theih loin Nov 22 ah 5000 a luan. Haiyan in nazi 1 ah km 313-km 378 tiang nasa in a nuai ih km 600 vuakvel cu a nuai neknek. Tifinriat hi 15 m (pi 45) tiang sang in a tho. Mit ih a hmutu pakhat in, “Tifinriat tipi cu coconut (ung) kung cancan sang in a tho,” ti’n le, “2004 Tsunami tlukin a nasa,” ti’n a sim. Tacloban khawpi ah mithi a burbur in an vui ih mithi vui lomi rimthu cu tuarhartak ah a cang.
Point-2: Haiyan thlisia ruangih a thitu pawl hrangah Pope Francis ih hruainak in Vatican ah Nov 13 ah thlacam saknak an nei. Cun ram tampi ihsin bomnak an pekmi cu; 1. UK: $ 9.6 mil (ei ding tel lo), 2. Australia: $ 9.4 mil (sivai tel in), 3. European Commission: $ 4 mil, 4. New Zealand: NZ $ 2.15 mil, 5. US: marine le tidai ralkap 90 le emergency rawl le tidai, puanthlam inn le harhdamnak thilri phunphun, 6. Indonesia: Vanzam, hnatuantu, tidai, rawl, cet le sivai, 7. Japan: Emergency harhdamnak lampang mithiam 25, 8. UN: $ 2 mil, 9. China: $ 0.2 mil, 10. Taiwan: $ 0.2 mil, 11. Vietnam: $ 0.1 mil le 12. India: harsa bomnak thilri 25 tonnes pawl hi zamrang zetih a ra lutmi a si. Cun US le China pawlin hospital lawng an thlah. US in USS George Washington vanzam phurnak lawngpi, Japan in ralkap tampi le ram dangdang in an theitawk in an bawmbet.
Point-3: Typhoon thlisia mithi tambik hminsinmi pawl cu; 1. Sep 1937, Hong Kong Typhoon- mi 11,000, 2. Sep 1959 , Typhoon Vera, Japan- mi 5,238, 3. Aug 1975, Typhoon Nina, China- mi 229,000, 4. Nov 1991, Typhoon Thelma, Philppines- mi 5-8,000 pawl tla an si.

Zohthimmi: India Thuthang Ca le Internet Cahmai tampi.

No comments: